Vrijwilligershulp bij watercrisis
Vrijwilligershulp bij (Water)Crisis: Wat kan jij doen in Tijden van Nood?
Heb je het crisisnieuws gevolgd de afgelopen jaren? Dan heb je vast gezien hoe extreme weersomstandigheden steeds vaker tot overstromingen leiden. Van de verwoestende recente overstromingen in Valencia tot het hoge water van Limburg in 2021 - de impact van watercrises is enorm. En hoewel je misschien denkt dat hulpverlening alleen voor professionals is, blijkt niets minder waar. Jouw hulp als burger is niet alleen welkom, maar vaak zelfs onmisbaar. Maar hoe kun je nu écht helpen bij een crisis?
Waarom jouw hulp als burger zo waardevol is
Bij grootschalige wateroverlast of overstromingen zijn de hulpdiensten al snel overbelast. Jij als burger kunt dan het verschil maken! Uit onderzoek blijkt dat rampenbestrijding aanzienlijk effectiever is wanneer vrijwilligers meehelpen. Lokale vrijwilligers zijn vaak als eerste ter plaatse, nog voordat de officiële hulpdiensten arriveren. Ze kennen de omgeving, hebben lokale contacten en worden door andere bewoners vertrouwd.
"Door de inzet van vrijwilligers kunnen we essentiële noodmaatregelen veel sneller implementeren," vertelde een coördinator van het Waterschap Limburg na de Maas Cleanup in 2021, waar vrijwilligers hielpen met het opruimen van maar liefst 137.000 kilo afval na de overstromingen.
Maar wat vind jij eigenlijk? Zou je willen helpen tijdens een crisis, maar weet je niet goed hoe je dat moet aanpakken?
Hoe kan ik helpen bij een crisis? Praktische mogelijkheden
1. Sluit je aan bij georganiseerde vrijwilligersnetwerken
Een van de meest effectieve manieren om te helpen is door je aan te sluiten bij een bestaand vrijwilligersnetwerk:
- Ready2Help: Dit burgerhulpnetwerk van het Rode Kruis telt inmiddels tienduizenden vrijwilligers die op oproepbasis klaarstaan. Het mooie is: je bepaalt zelf of het uitkomt wanneer er een oproep komt. Perfect als je niet elke week tijd hebt voor vrijwilligerswerk, maar wel wilt helpen wanneer het echt nodig is!
- Vrijwillige dijkbewaking: Verschillende waterschappen werken met vrijwillige dijkwachten. Als je in de buurt van dijken woont, is dit een concrete manier om bij te dragen aan de veiligheid. Je leert hoe je schade aan dijken kunt herkennen, zoals beschadigingen, scheuren of uittredend water.
Marco, een vrijwilliger bij de hoogwaterbrigade in Kampen, vertelde hoe waardevol hij zijn bijdrage vindt: "Tijdens de oefening in september 2024 hielpen we met het plaatsen van schotten onder toezicht van experts. Het geeft een goed gevoel om te weten dat ik echt iets kan betekenen voor mijn gemeenschap als het water stijgt."
2. Praktische hulp tijdens een watercrisis
Wanneer een watercrisis zich al heeft voorgedaan, zijn er talloze manieren waarop je kunt helpen. Het is vaak wel aan te raden om dit gecoördineerd te doen en niet zomaar zelfstandig aan de slag te gaan. Een aantal zaken waar je bijvoorbeeld mee zou kunnen helpen:
- Extra handen bieden: Zandzakken plaatsen, opruimen, materiaal verplaatsen - soms zijn fysiek inspannende taken cruciaal. Sportverenigingen of scoutinggroepen worden hiervoor vaak benaderd.
- Monitoren en controleren: Help bij het controleren van waterwegen, sluizen of dijken. Dit gebeurt altijd in afstemming met professionals, maar extra ogen zijn waardevol.
- Drijfvuil verwijderen: Na hoogwater verzamelt zich vaak drijfvuil langs waterkanten. Het snel verwijderen hiervan voorkomt verdere schade.
- Coördineren van logistiek: Help bij het coördineren van materiaal en transport, of assisteer bij het afzetten van gebieden en plaatsen van bewegwijzering.
- Bevoorrading verzorgen: Bij langdurige crises is bevoorrading van eten en drinken voor hulpverleners en geïsoleerde mensen en dieren essentieel.
Wist je dat tijdens de dijkdoorbraak in Wilnis (weliswaar al weer in 2003) buurtbewoners zelf het verkeer regelden, het gebied toegankelijk maakten voor hulpdiensten en zelfs hielpen bij evacuaties? Dat is pas samenredzaamheid!
Wat kan ik doen bij crisis zonder specifieke training?
Niet iedereen heeft specifieke vaardigheden of training, maar dat betekent niet dat je niet kunt helpen:
- Denktank op afstand: Heb je specifieke lokale kennis of expertise? Vrijwilligers kunnen voor, tijdens en na een watercrisis betrokken worden als "tegendenkers" om andere perspectieven in te brengen.
- Opruimwerkzaamheden: Na een crisis is er altijd veel op te ruimen. Zolang er geen gevaarlijke stoffen bij betrokken zijn, kun je helpen bij het opruimen van zandzakken, goederen en puin.
- Sociale ondersteuning: Bied een luisterend oor of praktische hulp aan getroffenen. Dit kan even waardevol zijn als fysieke hulp.
Een prachtig voorbeeld van spontane hulp zagen we in Valencia in 2024, toen duizenden vrijwilligers met eigen emmers, bezems en scheppen hielpen bij het schoonmaken na de verwoestende overstromingen. Of denk aan de vele vrijwilligers die na de ramp met de MSC Zoë in 2019 naar de Waddeneilanden trokken om aangespoelde spullen op te ruimen.
Voorbereid zijn: de basis voor effectieve hulp
Om anderen te kunnen helpen, moet je eerst zelf voorbereid zijn. Want laten we eerlijk zijn: zonder goed noodpakket ben je niet zelfredzaam, en zonder zelfredzaamheid kun je ook anderen niet helpen. Bij Rampready vind je verschillende noodpakketten die je helpen voorbereid te zijn op crisissituaties. Met basiselementen als water, voedsel, EHBO-materialen en communicatiemiddelen ben je niet alleen voor jezelf voorbereid, maar kun je ook hulp bieden aan anderen.
Veiligheid eerst: belangrijke aandachtspunten
Hoewel je enthousiasme om te helpen bewonderenswaardig is, blijft veiligheid de hoogste prioriteit:
- Werk nooit zonder begeleiding wanneer dat niet verantwoord is
- Gebruik altijd de juiste beschermende maatregelen
- Volg instructies van professionals op
- Overschat je eigen mogelijkheden niet
Heb je je weleens afgevraagd wat jouw specifieke rol zou kunnen zijn bij een crisis in jouw omgeving? Denk eens na over je vaardigheden en hoe die van pas zouden kunnen komen.
Samen staan we sterker
De houding van hulpverleners tegenover burgerparticipatie is de afgelopen jaren steeds positiever geworden. Er is een groeiend besef dat we alleen samen watercrises effectief kunnen aanpakken - een concept dat ook wel 'Whole of society' genoemd wordt.
Uit onderzoek in Scandinavië blijkt dat eigen voorbereiding op een crisis tot betere preventie leidt. Mensen zijn zich meer bewust van risico's en handelen daar ook naar. Door je aan te sluiten bij initiatieven als Ready2Help of vrijwillige dijkbewaking, draag je niet alleen bij aan crisisbeheersing, maar help je ook het algemene bewustzijn te vergroten.
Jouw bijdrage maakt het verschil
Of je nu besluit om je aan te sluiten bij een georganiseerd netwerk zoals Ready2Help, je specifieke expertise inzet in een denktank, of simpelweg bereid bent om zandzakken te vullen wanneer dat nodig is - elke bijdrage telt. Zoals een coördinator van het Waterschap Limburg na een recente crisis zei: "We kunnen niet zonder de hulp van inwoners. Burgerparticipatie is van alle tijden, maar de georganiseerde inzet ervan maakt het krachtiger dan ooit."
Ben je klaar om deel uit te maken van een groter geheel en te helpen wanneer het er echt toe doet? Meld je dan aan als vrijwilliger, bereid jezelf goed voor met een noodpakket, en onthoud: alleen samen houden we het hoofd boven water.
Meer informatie en aanmelden
Wil je meer informatie over hoe je kunt helpen bij een crisis? Bezoek dan de website van Ready2Help, of die van jouw lokale Waterschap.
Ben je benieuwd naar hoe je jezelf het beste kunt voorbereiden op noodsituaties? Bekijk dan ons assortiment noodpakketten en waterfilters om zelfredzaam te blijven, zelfs in de meest uitdagende omstandigheden.
Samen voorbereid, samen veilig!
Bron: